Over: taal en tijdkunde.
Bij het doorworstelen van de diverse bronnen en materialen die worden aangeboden aan een archief, kunnen we soms de mooiste literaire werkjes tegenkomen.
Een algemene keur of politie-verordening voor het Hoogheemraadschap van de Krimpenerwaard herbergt soms ongedacht mooie stilistische wetensaardigheden.
Dat zou je natuurlijk niet zeggen. Een verordening is nu eenmaal geen wildmakende literatuur!
Aan BOA’s werd nog niet gedacht. Allen met een functie binnen het waterschap die bij een schouw aanwezig zijn, de dijkgraaf of de hoogheemraden en de beëdigde beambten van het schap, waren bevoegd te allen tijde overtredingen van de keur te constateren.
Nog meer wondertjes van genot kun je tegenkomen in een keur. Want wie weet nu wat de St. Odolphischouw is. En de St. Bavoschouw?
Zelf ben ik ruim van voor 1963. En opgevoed op oerdegelijk protestantse zandgronden.
Zou je daar in de Krimpenerwaard mooi niet mee uit de voeten kunnen. Je zal maar effe worden aangesproken door zo’n heerschap van een heemraad. Of dijkgraaf. En dan kun je nog zo socialistisch van inslag zijn, en niks moeten weten van graven, vorsten en vorstinnen, die dijkgraaf kan je wel maar mooi houden. Aan de St. Odolphischouw. Op straffe van een boete…. Mooi niet keurig gehouden aan de keur…Afkeurenswaardig zogezegd. En dan kraait niemand binnen de bestuurlijke keten om het feit dat jij helemaal niet Rooms bent opgevoed. En niet gelooft in Sinterklaaas noch Odolphi noch St. Bavo….
Literaire werkjes…???
Want in artikel 4 van de keur worden de zaken mooi voorgeschreven. In deze tijd zou je werkelijk bijna voor de vierschaar worden gehaald als je als ambtenaar dergelijke woordspelingen bezigt. Neen, anno 1963 gingen ze in hun blootje de dijk….Ho even. We gaan hier toch geen wulpse voorstelling van zaken verkondigen? Maar vreemd vond ik het wel. Terwijl een nog oudere collega blikt noch verbloost…
Er staat: “bij het voeren der St.Odolphi-en St.Bavoschouwen moet door de eigenaren der dijken…gezorgd zijn voor: “voor het bloten van de dijken”.
Al sloeg je me eraf. Ik snap er niets meer van. Wondere wereld in de archieven.
Kijk, ik weet wel wanneer Odolphi verschijnt. En St. Bavo. Zover ben ik inmiddels al ingevoerd in de gewrochten van de oude archieven. Ik ben wel benieuwd of men deze termen eigenlijk nog bezigt.
Blootshoofds door mijn gebrek aan kennis zei mijn kennis: “gebrek aan kennis Pieter?”
“Jij loopt toch ook wel eens blootshoofds? Dus da’s niets om je druk te maken”. Klopt ook wel, want de verklaring staat er ook: “dat is, het afslaan van gras, ruigten en vuilnis, ten einde de gebreken behoorlijk te kunnen opnemen”. Doet de kapper ook als je je kaal laat scheren, toch? Ja, je kunt je wel virtueel voor je blote kop slaan. Niks smerigs aan. Gewoon je gezonde verstand gebruiken!
En Odolphi? En St. Bavo? Hun tijd is bijna verstreken. Ze komen straks echt niet meer terug. Maar ik ben benieuwd of er nog mensen zijn die weten wanneer “wanneer “was.
Bij het goede antwoord zal ik het laten weten, en neem dan eerbiedig mijn hoofddeksel af. En ik toon mijn blote..hoofd.