Begrijpelijk?
“Nou nou, Wapse wat zit jij te grijnzen”. Schele Japie, de oude kroegbaas van de herberg de Gulle Gaper keek met zijn schuinstaande oog naar Wapse. Het Friese boertje uit de Wouden leek wel klaar wakker. En dat op de vroege morgen. Een schuimend bakje koffie deed het bij Wapse best. De koffie van Schele Japie was dan ook niet te versmaden. Harms, hun gezamenlijke vriend uit het midden van het land, noemde dat bij tijd en wijle wel “bruinebonensap”.
“Zeker Japie. Zeker. Ik kwam Harms, je weet wel die ouwe geschriften worstelaar van de Veluwe tegen. Hij zat daar op het bankje aan de Goddeloze Singel en hij bleek in super stemming te zijn. Niet zo vaak zo meegemaakt. Hij zat te schuddebuiken op dat bankje Japie. Ik heb het eerst maar eens van een afstandje aangekeken” “ Ja, dat geloof ik wel Wapse. Jij bekijkt de zaakjes liever op afstand. Kun je niet teveel verkeerde dingen zeggen en kun je je nieuwsgierige aard beetje bevredigen”. Oeps, daar zat Wapse van te kijken. Maar ach, ons Friese boertje was behept met een hele dikke plank voor zijn spreekwoordelijke “kop”, ‘ t leek wel of hij soms aanhanger was van een grote blonde vent in de Haagse krochten van de politiek. Grote mond, weinig empathisch vermogen, maar het deerde Wapse ook niet veel.
“Vertel” drong Japie aan. Kasteleins kunnen één ding zeker. Eh’m twee: schenken en luisteren.
“Wel. Japie, Harms zat op dat bankje. Hij had duidelijk binnenpret en omdat hij zich alleen en onbespied waande zat hij maar steeds als een mantra te herhalen ”Ha die brief, ha die brief.” Je begrijpt, voor mij onbegrijpelijk en daarom ben ik maar naar hem toegegaan. Ach heden, dat had ik misschien beter niet kunnen doen. Hij voelde zich behoorlijk gestoord toen ik hem groette. Maar om een lang verhaal kort te maken. Ik vroeg hem wat hij daarmee bedoelde. “Ha die brief” was een opdracht om te volgen, zo hoorde ik. In zijn ambtelijke loopbaan had hij op een gegeven ogenblik van de baas der bazen, de burgemeester van een middelgrote stad in het midden van het land, (stad met nogal kapsones zo begreep ik) de opdracht gekregen helder te leren communiceren met de burger. Eenvoudige brieven voor de –simpele en dus domme (is voor mijn rekening hoor Japie, Harms zei dat niet)- burger. Het hele ambtelijk apparaat van de gemeente moest daaraan mee doen. Nou, ik heb van Harms begrepen dat de tanden lang waren om die cursus te volgen. De kritiek was niet mals. Maar ook hij ontkwam niet aan de politieke eis van de wijsneuzen van het stadhuis en ook hij heeftdie cursus ondergaan. Toen ik vroeg naar het resultaat, Japie, echt, begon hij te gloeien. Maar dan van trots. Hij vond het geweldig zei hij . Het was een “eyeopener” en had er veel van opgestoken. Maar Japie, dat is nog maar de vraag. Enfin, eerlijk Japie, zijn snuit glom van genot van boven van zijn kalende koppie tot aan zijn smalle billen. Ik vroeg: Harms, waarom moet jij daar nu toch aan denken? Die tijd man ligt allang achter je. Geschiedenis, weg ermee. Nou dat had ik maar beter Japie, niet kunnen vragen. Net als het weer, sloeg zijn humeur om. Hij vertelde dat hij een column van de eerwaarde burgemeesteres van zijn huidige woonplaats had gelezen. Hij vertelde: ” ik zat Wapse, in de rolstoel van mijn vrouw. Soms is dat prettig, kun je een beetje als een soort schommelstoel beetje wiebelen.” “Enfin, “Wapse, zo vervolgde Harms, ik sla Facebook open op mijn tablet en lees daar een column van de burgemeesteres van mijn woonplaats. Ja, zo zei hij, ook al is ze helemaal mijn partijgenote niet, wel een aardig mens, doet haar best. Ik ben met een groep van een dertig man Wapse, bij haar op bezoek geweest ter ere van ons vijftig jarig huwelijk. Zij stelde zich voor met haar voornaam dat vond Harms iets minder. Hij vond het niet helemaal het “cachet” aan het burgemeesterschap zeg maar. Ik ben, zo vervolgde Harms, opgegroeid met waarden en normen van de jaren 50/60. Niet met de voornaam, niet met jij, hooguit “gij” maar normaal gesproken met “u “. Ook in mijn ambtelijke contacten met de burgemeesters en de wethouders/portefeuillehouders heb ik altijd distantie in acht genomen”. “En, zo vervolgde hij, ja echt Harms was in een beste bui,” lees ik haar Blog op facebook over “Begrijpelijk”.
“Nou Wapse, zo zei hij, ik snap dat nog wel. Maar ik knikkerde bijna mijn rolstoel uit. Man wat een “on zinnen werden er vervolgens uitgekraamd”. “Wapse”, zo vervolgde hij, “ Wapse ik heb er smadelijk om gelachen. Toen ik het las heb ik wel een traantje weggepinkt. Wat een termen. En echt waar Wapse, geloof het of niet: ik heb de burgemeesters eigenlijk meteen willen bellen. Hebt u, edelachtbare dat zelf bij elkaar gefietst? Is het door uw afdeling “voorlichting” behandeld? Zo ja, kieper die onmiddellijk met twee dd’s en twee l’s de deur uit en geef de hele ambtelijke top en al de voetgangers daaronder de opdracht tot het volgen van een cursus: “ ha, die brief”. Zo zij hij dat. En hij meent het ook. Toen hij uitverteld was had hij tranen van verdriet in zin oogkassen. Ik heb Japie, ik heb het zelf gezien. Toen ik er naar vroeg zijn hij: Wapse, ik heb mijn hele leven gediend in de ambtenarij voor het volk. Met hart en ziel en nu, aan het eind van mijn carrière kom ik zulk een geneuzel tegen. Dat doet mij pijn, dat verdient de burgerij niet. Ik zou bijna zeggen schandelijk, maar dat is het niet. Ze hebben het echt goed bedoelt, zij heeft het goed bedoelt, maar een cursus “Ha, die brief” het blijkt echt nodig. Het begint, zo ververvolgde hij, zo: “Als gemeente hebben we een nieuwe communicatievisie. Een document waarin we beschrijven hoe we iedere dag ons uiterste best willen doen om zo goed mogelijk aan te sluiten bij de communicatiebehoefte in de samenleving. Wij gaan voor een tijdige, begrijpelijke, open en eerlijke communicatie met al onze inwoners. Deze visie is hiervoor ons kompas”…..: “enfin, Harms vervolgde met het navolgende citaat ( ja,Japie echt waar, hij kon bijna niet rechtop meer staan van het lachen” en vervolgde: “Komende periode extra aandacht besteden is het gebruik van begrijpelijke taal. In een wereld vol informatie, waar de details vaak verdwalen in complexiteit, staat het gebruik van begrijpelijke taal centraal in onze communicatie met u”. Hij citeerde nog enkele opmerkelijke woorden als: complexe informatie, moeilijk te begrijpen vaktaal of ingewikkelde formuleringen. Communicatie moet effectief zijn. Continu, observeer, communicatie is tweezijdig.” “Nou ik zeg je, Harms zag het helemaal zitten.
Ik heb hem gevraagd wat daar nou allemaal zo mis mee was. Vol ongeloof keek hij mij toen aan. Hij zei, ”och Wapse, gij zijt een slimmerik. Maar wat dacht je van woorden als: communicatievisie, details, verdwalen in complexiteit, observeer, effectief, continu”. “
“Komaan Japie, doe een BB. Ik zal Harms wel een eenvoudige brief schrijven.” “Nou, Wapse, ik hoop dat hij dan in de rolstoel zit als hij die leest, want ik hoop dat er geen tik en taalfouten in komen en dat Harms jou begrijpen kan. “ Kijk Japie, ik ga eerst op cursus: Ha die brief!” Begrijpelijk?
Proost!